Ordinaryönekeý iýmitleri çig mal hökmünde alýan we adaty iýmit görnüşinden tapawutlanýan iýmitiň bir görnüşi bar. Poroşok, suwuk we ş.m. görnüşinde bar. Süýt tozy we belok tozy ýaly, ony dilden ýa-da burun bilen iýmitlendirip bolýar we siňdirilmezden aňsat siňdirilip ýa-da siňdirilip bilner. “Specialörite lukmançylyk maksatlary üçin formula iýmit” diýilýär, ýagny indi has içerki iýmitlenmäni kliniki taýdan ulanýarys.
1. Enteral iýmit näme?
Içerki iýmitleniş (EN), bedeniň fiziologiki we patologiki zerurlyklaryny kanagatlandyrmak üçin aşgazan-içege ulgamynyň üsti bilen beden üçin dürli iýmitleri üpjün edýän iýmitleniş re modeimidir. Onuň artykmaçlyklary, ýokumly maddalaryň içege arkaly gönüden-göni siňdirilmegi we ulanylmagydyr, bu has fiziologiki, dolandyrmak üçin amatly we arzan. Şeýle hem içegäniň mukozasynyň gurluşynyň we barýer işiniň bitewiligini saklamak peýdalydyr.
2. Enteral iýmitlenmegi haýsy şertler talap edýär?
Iýmitlenme goldawy we işleýän we bar bolan aşgazan-içege ulgamlaryny görkezýän näsaglar, disfagiýa we mastika ýaly içerki iýmit goldawyny alyp bilerler; Huşuň ýa-da komanyň bozulmagy sebäpli iýip bilmezlik; Aşgazan-içege fistulasy, gysga içege sindromy, içegäniň çiş keseli we pankreatit ýaly iýmit siňdiriş ýollarynyň durnukly döwri; Gipercatabolik ýagdaý, agyr infeksiýa, hirurgiýa, trawma we giň ýanýan näsaglar ýaly. Inçekesel, çiş we ş.m. ýaly dowamly sarp ediji keseller hem bar; Operasiýadan we operasiýadan soňky iýmit goldawy; Ösümlik himiýa bejergisini we radioterapiýany sazlamak; Burnakmak we şikes almak üçin iýmit goldawy; Bagyr we böwrek ýetmezçiligi; Cardürek-damar keseli; Aminokislotanyň alyş-çalşynyň dogabitdi kemçiligi; Ene-atanyň iýmitlenmeginiň üstüni ýetirmek ýa-da geçirmek.
3. Enteral iýmitlenmäniň klassifikasiýalary haýsylar?
Içerki iýmitlenişiň klassifikasiýasy esasynda geçirilen ilkinji seminarda Hytaýyň lukmançylyk birleşiginiň Pekin bölümi enteral iýmitlenişiň ýerlikli klassifikasiýasyny teklip etdi we içerki iýmitleniş taýýarlyklaryny aminokislotanyň görnüşi, tutuş belok görnüşi we komponent görnüşi ýaly üç görnüşe bölmegi teklip etdi. Aminokislota matrisasy aminokislota ýa-da gysga peptid, glýukoza, ýag, mineral we witamin garyndysyny öz içine alýan monomerdir. Aşgazan-içege siňdiriş we siňdiriş funksiýasy bozulan hassalar üçin amatly, ýöne tagamy pes we burun iýmitlenmegi üçin amatly. Belokyň ähli görnüşi azot çeşmesi hökmünde tutuş belogy ýa-da erkin belogy ulanýar. Adaty ýa-da adaty aşgazan-içege funksiýasy bolan hassalar üçin amatlydyr. Gowy tagamy bar, dilden kabul edip ýa-da burun berip bolýar. Komponent görnüşine aminokislotanyň komponenti, gysga peptid komponenti, tutuş belok komponenti, uglewod komponenti, uzyn zynjyrly trigliserid (LCT) komponenti, orta uzyn zynjyrly trigliserid (MCT) komponenti, witamin komponenti we ş.m. girýär, olar esasan deňagramly iýmitlenmek üçin goşundy ýa-da güýçlendiriji hökmünde ulanylýar.
4. Näsaglar enteral iýmitlenmegi nädip saýlaýarlar?
Nefrotik näsaglar beloklaryň sarp edilişini artdyrdylar we az mukdarda azot balansyna ýykgyn edýärler, az belok we aminokislotalara baý taýýarlyklary talap edýärler. Böwrek keseliniň görnüşiniň içerki iýmitlenişinde esasy aminokislotalar, beloklaryň mukdary, natriý we kaliý az bolup, böwrekdäki ýüki netijeli azaldyp biler.
Bagyr işiniň bozulmagy bilen kesellän aromatiki aminokislotalaryň, triptofanyň, metioniniň we ş.m. metabolizmi petiklenýär, şahalanan zynjyr aminokislotalar azalýar we ysly aminokislotalar köpelýär. Şeýle-de bolsa, dallanýan zynjyr aminokislotalar bagyrdaky ýüki artdyrmaýan myşsalar bilen metabolizlenýär we gan beýni barýerine girmek, bagyr we beýni kesellerini gowulandyrmak üçin ysly aminokislotalar bilen bäsleşip biler. Şonuň üçin şahalanan zynjyrly aminokislotalar bagyr keseli görnüşli iýmitlerdäki umumy aminokislotalaryň 35% ~ 40% -inden gowragyny alyp biler.
Gaty ýanandan soň näsagyň bedeniniň gyzgynlygy ýokarlanýar, gormonlar we çişme faktorlary köp mukdarda çykýar we beden ýokary alyş-çalyş ýagdaýynda. Waradan başga, içege endogen ýokary metabolizmi bolan esasy organlardan biridir. Şonuň üçin ýanýan iýmitde ýokary belok, ýokary energiýa we az suwuklyk bilen aňsat siňdirilýän ýag bolmaly.
Öýken keseli bilen kesellänler üçin içerki iýmitlenişde ýokary ýag, uglewod az we belok mukdary bolmaly, diňe dem alyş işini gowulaşdyrmak üçin ýuka dokumalary we anabolizmi saklamak üçin.
Himiýa bejergisiniň täsiri sebäpli, zyýanly çişli näsaglaryň iýmitleniş ýagdaýy we immuniteti pes we çiş dokumasy az ýag ulanýar. Şonuň üçin glýutamin, arginin, MTC we beýleki immun iýmitleri goşulýan ýokary ýagly, belokly, ýokary energiýa we pes uglewodly iýmitleniş serişdeleri saýlanmalydyr.
Süýji keseli üçin ýokumly taýýarlyklarda uglewodlar oligosakkaridler ýa-da polisakaridler bolmaly, üstesine-de gan şekeriniň ýokarlanmagyny we derejesini haýallatmak üçin ýeterlik iýmit süýümi bolmaly.
Iş wagty: 14-2022-nji sentýabr